ವಚನ ದಾಸೋಹ

*ವಚನ:*
#ತನ್ನಾಶ್ರಯದ ರತಿಸುಖವನು,
ತಾನುಂಬ ಊಟವನು ಬೇರೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಸಬಹುದೆ?
ತನ್ನ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಮಾಡುವ ನಿತ್ಯನೇಮವ ತಾ ಮಾಡಬೇಕಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ 
ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಸಬಹುದೆ?
ಕೆಮ್ಮನೆ ಉಪಚಾರಕ್ಕೆ ಮಾಡುವರಲ್ಲದೆ
ನಿಮ್ಮನೆತ್ತಬಲ್ಲರು, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ./ 697
- ಗುರು ಬಸವಣ್ಣನವರು
ಅರ್ಥ:
ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಪೂಜೆ ಪುನಸ್ಕಾರ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರ ಪರವಾಗಿ ಪುರೋಹಿತರು ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿಯೇ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿತ್ತು. ಅದೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಶೋಷಣೆಗೂ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದರು ಗುರು ಬಸವಣ್ಣನವರು. 

*ತನ್ನಾಶ್ರಯದ ರತಿಸುಖವನು,
ತಾನುಂಬ ಊಟವನು ಬೇರೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಸಬಹುದೆ?*

ತನ್ನ ರತಿಸುಖವನ್ನು, ತಾನೂ ಉಣ್ಣುವ  ಊಟವನ್ನು ಬೇರೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.ಅದರಿಂದ ಹೊಟ್ಟೆಯೂ ತುಂಬುವುದಿಲ್ಲ ಆನಂದಿಸಲು ಸಾದ್ಯವಿಲ್ಲ.

*ತನ್ನ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಮಾಡುವ ನಿತ್ಯನೇಮವ ತಾ ಮಾಡಬೇಕಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ 
ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಸಬಹುದೆ?*

ಅದೇ ರೀತಿ ಇಷ್ಟಲಿಂಗದ ಪೂಜೆಯು ಬೇರೊಬ್ಬರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಸಲಾಗದ ಪೂಜೆ. ತನ್ನ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಮಾಡುವ ನಿತ್ಯನೇಮವನ್ನು ತಾನೇ ಮಾಡಬೇಕು. ಭಕ್ತ ಮತ್ತು ಇಷ್ಟಲಿಂಗದ ಸಂಬಂಧ, ಪೂಜೆ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾದುದು.

*ಕೆಮ್ಮನೆ ಉಪಚಾರಕ್ಕೆ ಮಾಡುವರಲ್ಲದೆ
ನಿಮ್ಮನೆತ್ತಬಲ್ಲರು, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ.* 

ಹೇಗೆ ಪತ್ನಿಯ ಸುಖವನ್ನೂ, ತನ್ನ ಊಟವನ್ನೂ ಬೇರೆಯವರ ಕೈಲಿ ಮಾಡಿಸಿ ಆನಂದ ಪಡೆಯಲು ಬಾರದೋ ಹಾಗೆಯೇ, ತನ್ನ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ತಾ ಮಾಡಬೇಕಾದ ನಿತ್ಯ ನೇಮವನ್ನು ಬೇರೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಸಲು ಬರದು. ಹೀಗೆ ದೇವರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪೂಜಾರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರು ಕೆಮ್ಮನೆ ಉಪಚಾರಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಡಂಬರಕ್ಕೆ ಮಾಡುವರಲ್ಲದೆ ದೇವನನ್ನು ಅರಿದವರಲ್ಲ. ದೇವರನ್ನು ಅರಿಯಲಾರರು. ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಆತ್ಮಿಯವಾಗಿ ಮಾಡುವ ಇಷ್ಟಲಿಂಗ ಪೂಜೆ ಇಂದಮಾತ್ರ ಅರಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು.
*ಭಾವ:*
ಪುರೋಹಿತರಿಂದ ಅರ್ಚಕರಿಂದಲೇ ದೇವರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಬೇಕು, ಭಕ್ತರು ದೂರ ನಿಂತು ನೋಡಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಪುರಾತನ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಅಲ್ಲಗಳೆದರು. ವೈಯಕ್ತಿಕ, ಆತ್ಮೀಯ ಹಾಗೂ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠ ಅನುಸಂಧಾನದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಇಷ್ಟಲಿಂಗ ಪೂಜೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಬಸವಾದಿ ಶರಣರು ದೇಹವನ್ನೇ ದೇವಾಲಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪ್ರಾಣಲಿಂಗ, ಭಾವಲಿಂಗ ಸಾಕ್ಷತ್ಕರಿಸಿಕೊಂಡು  ಶಿವಯೋಗ ಸಾಧನೆಯಿಂದ ಉದಾತ್ತವಾದ ಅಂತರಂಗದ ಪೂಜೆ, ಶಿವಯೋಗ ಸಾಧನೆಯಿಂದ ಅಂತರ್ಮುಖ ವಿಕಾಸವನ್ನೂ ರೂಪಿಸಿದರು. 
ಗುರು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಇಷ್ಟಲಿಂಗ ಪೂಜೆ ಮನಮುಟ್ಟಿ, ತನುಮುಟ್ಟಿ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ.

#ಹಸಿವಾದಡುಂಬುದನು, ಸತಿಯ ಸಂಭೋಗವನು
ಆನಾಗಿ ನೀ ಮಾಡೆಂಬವರುಂಟೆ
ಮಾಡುವುದು, ಮಾಡುವುದು ಮನಮುಟ್ಟಿ,
ಮಾಡುವುದು, ಮಾಡುವುದು ತನುಮುಟ್ಟಿ,
ತನುಮುಟ್ಟಿ ಮನಮುಟ್ಟದಿರ್ದಡೆ
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವನೇತರಲ್ಲಿಯೂ ಮೆಚ್ಚ. / 1337

ಭಗವಂತನಲ್ಲಿ ತಾನು ಮಾಡುವ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ತಾನೇ ಮಾಡಬೇಕು. ಹಸಿವಾದರೆ ಊಟ ಮಾಡುವುದನ್ನೂ ಸತಿಯೊಡನೆ ದಾಂಪತ್ಯದ ಸಂಬಂಧವನ್ನೂ ಬೇರೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಂದ ಮಾಡಿಸಬಹುದೆ ?  ಒಬ್ಬರ ಪರವಾಗಿ ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಇದನ್ನು ತೃಪ್ತಿ ಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ತನ್ನ ಪರವಾಗಿ ಇನ್ನಾರೋ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು.
ಜೇಡರ ದಾಸಿಮಯ್ಯನವರು ಸತಿಯರ ಸಂಗ, ದೇವರ ಪೂಜೆ ಅರಿವಿದ್ದವರು ಪರರಿಂದ ಮಾಡಿಸುವದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವರು.

#ಸತಿಯರ ಸಂಗವನು ಅತಿಶಯ ಗ್ರಾಸವನು
ಪೃಥ್ವಿಗೀಶ್ವರನ ಪೂಜೆಯನು
ಅರಿವುಳ್ಳಡೆ ಹೆರರ ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಿಸುವರೆ! ರಾಮನಾಥ. 

ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಹಂಬಲವಿರುವ ಭಕ್ತನು ನೆಟ್ಟನೇ ಪೂಜಿಸುವನು. ಇಲ್ಲಿ ಅನ್ಯರ ಮೂಲಕ ಪೂಜೆಯಿಲ್ಲ. ಪೂಜಾರಿಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ಇಲ್ಲ. ಸ್ಥಾವರಲಿಂಗವಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜಾರಿಯ ಮೂಲಕವೇ ಭಕ್ತ ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ಶರಣರು ಭಕ್ತ- ದೇವರ ಮಧ್ಯೆ  ಪೂಜಾರಿಯ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು  ಖಂಡಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಉಪಾಸನೆ ಮಾಡುವ ಮಹಾಲಿಂಗದ ಕುರುಹು. ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುವ ಸಾಕಾರವು. ಆದರೆ ಸ್ಥಾವರ ಲಿಂಗವು ಹಲವರ ಪೂಜೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾರಣ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಉಪಾಸನೆ ಏಕಾಂತ ಪೂಜೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಸ್ಥಾವರಲಿಂಗ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಭಕ್ತಿಯೋಗವಿದೆ. ಅಂಗಲಿಂಗಸಮರಸಕ್ಕೆ, ಶಿವಯೋಗಕ್ಕೆ ಸಾಧನ ವಾಗುವದಿಲ್ಲ.
ದೇವನನ್ನೊಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮನಬಂದ ಪರಿಯಲ್ಲಿ ಆನಂದದಿಂದ ಭಕ್ತ ಪೂಜಿಸಬೇಕಲ್ಲದೇ, ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಪೂಜಿಸುವ ಪೂಜಾರಿ ಬೇಡ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪೂಜಾರಿ ಸಂಬಳ, ಕಾಣಿಕೆ, ನೈವೇದ್ಯದ ಸಲುವಾಗಿ ಪೂಜಿಸುವನು. ಪೂಜಾರಿಯ ಪರಂಪರೆಯು ಪರಾವಲಂಬನವನ್ನೂ ಕಲಿಸಿ,  ಜಾತೀಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ. 
ಶರಣ ಧರ್ಮದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೇ ನೆಟ್ಟನೇ ಪೂಜಿಸಿ ಭವಗೆಡುವುದು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗದ ಪೂಜೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ, ಆತ್ಮೀಯ ಪೂಜೆ.  ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠ ಅನುಸಂಧಾನದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಪೂಜೆ ಮಾತ್ರ ಶಿವನನ್ನು ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಈ ಏಕಾಂತ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತ ಇಷ್ಟಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮೀಯ ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎನ್ನಲಿಕ್ಕೆ ಕೆಳಗಿನ ವಚನ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳೇ ಸಾಕ್ಷಿ.

*ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಯ್ಯಾ,
ನಿಮ್ಮನಗಲದ ಪೂಜೆ ಅನುವಾಯಿತ್ತೆನಗೆ*

*ಎನ್ನ ತಂದೆ ಕೇಳಾ, ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಾ
ನಿಮ್ಮ ಎಂಜಲನುಂಬ ಹಳೆಯವಳಾನಯ್ಯಾ.*

*ಎನ್ನ ನೊಂದ ನೋವು, ಬೆಂದ ಬೇಗೆ,
ನಿಮ್ಮ ತಾಗದೆ ಹೋಹುದೆ ಅಯ್ಯಾ*

*ಎನ್ನಲ್ಲಿ ಏನುಂಟೆಂದು ಕರಸ್ಥಲವನಿಂಬುಗೊಂಡೆ ಹೇಳಾ ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಯ್ಯಾ ?*

*ಎನ್ನೊಡೆಯ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ
ನಿಮ್ಮ ಚರಣವ ನೆನೆವಂತೆ ಕರುಣಿಸು-
ಸೆರಗೊಡ್ಡಿ ಬೇಡುವೆ, ನಿಮ್ಮ ಧರ್ಮ.*

*ಕೂಡಲಸಂಗಯ್ಯಾ
ನಿಮ್ಮೊಳು ಕಂಡು ಸುಖಿಯಾಗಿರ್ದೆನು.*

*ತಂದೆ ನೀನು ತಾಯಿ ನೀನು, ಬಂಧು ನೀನು ಬಳಗ ನೀನು, ನೀನಿಲ್ಲದೆ ಮತ್ತಾರೂ ಇಲ್ಲವಯ್ಯ*
- ✍️Dr Prema Pangi
#ಪ್ರೇಮಾ_ಪಾಂಗಿ, ಗುರು_ಬಸವಣ್ಣನವರು
#ತನ್ನಾಶ್ರಯದ_ರತಿಸುಖವನು,
#ಹಸಿವಾದಡುಂಬುದನು_ಸತಿಯ
#ಸತಿಯರ_ಸಂಗವನು_ಅತಿಶಯಗ್ರಾಸವನು
Picture post created by me. Hope you all will like it. A small service to popularise Vachana Sahitya.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Shika chakra or Bindu chakra:Bindu visarga

Image
Shikha chakra or Bindu chakra: Bindu is a point at the back of the head where Brahmins grow their tuft of hair.  The Bindu chakra bestows physical and mental health, vitality and youthfulness, as it produces “the nectar of immortality” (Amrit). The 8th chakra Shikha or Bindu chakra is the doorway between the immortal soul and earth-bound personality. Often referred to as the soul chakra  it is the seat of divine love, spiritual compassion and spiritual selflessness. It is the most mysterious and remarkable energy centre in the human body. Opening your 8th chakra and stepping through the veil that separates your earthly self from your eternal soul will open your eyes to the vast space beyond the physical plane (Bayalu darshan)   Anatomically it is located where the bones of the back and sides of the skull meet (the occiput and the parietal). The direction of the stream of cosmic energy flowing into the Chakra can be seen quite clearly at this point....
Read more

Hrit Chakra or Eight Petals Chakra

Image
Hrit Chakra or Eight petals Chakra or Menifestation Chakra: Hrit chakra is not the physical heart but represents the spiritual heart.  ‘In the citadel of the body, there is the small sinless and pure lotus of the heart which is the residence of the Supreme.  Hrit chakra is described as a delicate, beautiful lotus, red as the morning sun. The petals are characterised as golden or white.   Hrit (Hridaya, heart) is a minor chakra with eight petals. It has three regions: a vermilion sun region, within which is a white moon region, within which is a deep-red fire region.  The 'Inner awareness or the Inner heart or the Inner mind' — is found in the center of the eight petal Lotus. This is also called the 'Lotus flower within'. The heart-lotus or "lotus of heart" is the center of the "Infinite Omnipresent Consciousness" which connects with the "Consciousness of the Universe". Through the intuition, one of man's divine gifts, the sp...
Read more

A-Ka-Ta triangle or Akshara Brahma

Image
Shabda Brahma or  A-Ka-Ta triangle, : A-Ka-Ta triangle is also known as Shabda-Brahma (ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ). It is also called Kama-kala. A-Ka-Ta is the triangle in the Guru Chakra, in which the entire creation is enclosed. Guru chakra is part of Sahasrara chakra system and it is just below Sahasrara chakra proper.                   Bindu patterns   A-Ka-Ta is the triangle   symbolically it represents the Shabda-Brahma (ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ) with its energies. It is also called Kama-kala. At the corners of the triangle  the Sun, Moon and Fire ponts are located. From these three corner points arise three Shaktis. They are Jnana Shakti, Iccha Shakti and Kriya Shakti which are  indicated by lines, or the sides of the triangle.  From Moon point Bindu arises Iccha-Shakti known as Vamashakti which controls  feelings, desires and will-power. From Sun point Nada arises  Jnana-Shakti which is know...
Read more