ಶರಣ ಪರಿಚಯ - ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ

ಶರಣ ಪರಿಚಯ  - ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ
*ಶರಣ ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ*
 ಕಾಲ - 1160
ಕೇತಯ್ಯ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಚನಕಾರ, ಶರಣ.
ಅಂಕಿತ: ಗವರೇಶ್ವರ
ಕಾಯಕ: ಬುಟ್ಟಿ ಹೆಣೆಯುವುದು (ಗವರಿಗೆ) "ಮೊರದ ಹೊಲಿಗೆ ಗವರ ನಾನು" ಎಂದು ತನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿರುವರು.
ಮೇದರ ವೃತ್ತಿಯ( basket weaving) ಕೇತಯ್ಯ ಮಾನವ ಸರಿಸಮಾನತೆಯ ಸಮಾಜ ರಚನೆ ಮಾಡಲು ಹೊರಟ ಧೀಮಂತ ಶರಣರು.  ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಮಹಾಚೇತನ. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಸಮಕಾಲೀನ ಶರಣರು, ಅನುಭಾವಿ, ಶುದ್ಧ ಕಾಯಕಜೀವಿ, ನಿತ್ಯ ದಾಸೋಹಿ, ಸದ್ಭಕ್ತ, ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಆಚಾರವಂತರು. ಸಚ್ಚಾರಿತ್ರ್ಯವುಳ್ಳಾತರು. ತನು-ಮನ-ಧನಗಳನ್ನು ಜಂಗಮಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸಿದವರು. ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಶಿವಯೋಗ, ಶಿವಾನುಭವ ತತ್ವಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಶಿವಾನುಭಾವಿಗಳು. 
ಇವರ ಸ್ಥಳ ಬೇಲೂರ ಸಮೀಪದ ಉಳವಿಬೆಟ್ಟ. ಹೆಂಡತಿ ಸಾತವ್ವ. ಇವರು ಕಲ್ಯಾಣದ ಬಸವಣ್ಣನವರ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ, ಹೆಂಡತಿ ಸಾತವ್ವಳ ಜೊತೆ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ   ಬಿದಿರುಬುಟ್ಟಿ, ಮೊರ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಇದರ (ಮೇದರ)ಕಾಯಕದಿಂದ ಬಂದ ಹಣದಿಂದ ನಿತ್ಯದಾಸೋಹ ನಡೆಸಿ, ಪವಿತ್ರ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. 
 'ಗವರೇಶ್ವರ' ಅಂಕಿತದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ 11 ವಚನಗಳು ದೊರೆತಿವೆ. ವಚನಗಳಲ್ಲಿ  ಬಸವಣ್ಣನವರ ಸ್ತುತಿ, ಸಮಕಾಲೀನ ಇತರ ಶರಣರ ಸ್ತುತಿ, ತನ್ನ ನಿತ್ಯಕಾಯಕದ ಮಹತ್ವ, ಅದರಿಂದ ದೊರೆತ ಲಿಂಗಾಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಸುಖ, ನಿತ್ಯದಾಸೋಹದ ಮಹತ್ವ ಬಣ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. 
"ಲಿಂಗ ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದಾಗ ನಿಂದಿಸಿ ನುಡಿದ ದ್ರೋಹಿಗಳ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಲಾಗದು"  "ಭಕ್ತನಾದವನಿಗೆ ಸುಖ-ದುಃಖ, ಉರಿ-ಸಿರಿ ಎರಡೂ ಸಮಾನ ಎನ್ನದಿದ್ದರೆ ಭಕ್ತನಿಗೆ ಅದೇ ಹಾನಿ" ಎಂದವರು. 
*ಪುರಾಣ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೇದಾರ ಕೇತಯ್ಯ*
ಒಮ್ಮೆ ಬುಟ್ಟಿ ಮಾಡುವಾಗ ಬಿದಿರ ಸಿಬಿರು ದೇಹಕ್ಕೆ ನಾಟಿ ವಿಪರೀತ ನೋವಾಯಿತು. ಆದರೂ ಆದ ನೋವನ್ನು ಮರೆತು, ದಿನ ನಿತ್ಯದ ದಾಸೋಹ ನಿಲ್ಲಬಾರದು ಎಂದು ಚಿಂತೆ ಮಾಡತೊಡಗಿದರು. ತಾನು ತಂದಿದ್ದ ಬಿದಿರನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೆಂಡತಿಗೆ ಹೇಳಿದರು. "ಇದರಲ್ಲಿ ಮೊರ, ಬುಟ್ಟಿ, ಮಾಡಿ ಮಾರಿ ಬಾ. ಆ ಹಣದಿಂದ ಜಂಗಮ ದಾಸೋಹವನ್ನು ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸು" ಎಂದರು. ಆಕೆ ಆ ಕಾಯಕ ಮಾಡಿದಳು. ಆಮೇಲೆ ಹೆಂಡತಿಗೆ ಹೇಳಿದರು. "ಈಗ ನನ್ನ ಎದೆಯನ್ನು ಚುಚ್ಚಿರುವ ಬಿದಿರು ಸಿಬಿರನ್ನು ತೆಗೆ". ಆಕೆ ಅದನ್ನು ಕೀಳಲು, ಕೇತಯ್ಯ ಇಹವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಹೆಂಡತಿಯು ರೋದಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದಳು. ಬೆಳಗಾಯಿತು. ಹೂಗಾರ ಮಾದಣ್ಣ ಬಂದು ನೋಡಿ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು. ಬಸವಣ್ಣನವರು ಬಂದು ನೋಡಿ ತನ್ನ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ತೊರೆಯುವರು.  ಆಗ ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಯ್ಯ ಇಬ್ಬರನ್ನು ಹೊಗಳುತ್ತಾ ಘಂಟೆಯನ್ನು ಬಾರಿಸಲು ಕೇತಯ್ಯ- ಬಸವಣ್ಣ ಇಬ್ಬರೂ ಶಿವಯೋಗ ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚತ್ತೆ (?ಮೂರ್ಛೆಯಿಂದ) ಎಚ್ಚರಗೊಳುತ್ತಾರೆ. ಮುಂದೆ ಮತ್ತೆ ತಮ್ಮ ಕಾಯಕ ಮುಂದುವರಿಸುವರು. ಮತ್ತೆ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದಾಸೋಹ ಮಾಡುವ ಭಾಗ್ಯ ದೊರೆಯಿತಲ್ಲಾ ಎಂದು ಹಿರಿಹಿಗ್ಗುತ್ತಾರೆ ಮೇದಾರ ಕೇತಯ್ಯ.ಅದು ಅವರ ನಿತ್ಯಕಾಯಕ, ನಿತ್ಯ ದಾಸೋಹದ ಮೇಲಿನ ಶ್ರದ್ಧೆ.

 "ಕಾಯಕದಿಂದ ಬಂದ ಹಣದಿಂದಲೇ ತಾನು ತಿನ್ನಬೇಕು. ಜಂಗಮ ದಾಸೋಹಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿದಾಗಲೇ ಅದರ ಸಾರ್ಥಕ, ಅನಾಯಾಸವಾಗಿ ದುಡಿಯದೆ ಬಂದ ಹೊನ್ನನ್ನು ಕಸವಾಗಿ ಭಾವಿಸಬೇಕು" ಎಂಬುದೇ ಕೇತಯ್ಯನವರ ತತ್ವ.
*ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯನವರ ವಚನಗಳು*:
1.ವಚನ
ಎನ್ನ ಕಾಯದ ಕಳವಳವ ನಿಲಿಸಿ, ಗುರುಲಿಂಗವ ತೋರಿದ,
ಎನ್ನ ಮನದ ವ್ಯಾಕುಳವ ನಿಲಿಸಿ, ಜಂಗಮಲಿಂಗವ ತೋರಿದ,
ಇಂತು ಅಂತರಂಗ ಬಹಿರಂಗದಲ್ಲಿ ತಾನೆಯಾಗಿ, ಎನ್ನ ಪಾವನವ ಮಾಡಿದ,
ಅಮರಗಣಂಗಳು ಮುನಿದು ಎನ್ನ ಕೈಲಾಸಕ್ಕೆ ಒಯ್ದಡೆ,
ಸದ್ಯೋನ್ಮುಕ್ತಿಯ ತೋರಲೆಂದು ಮತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ತಂದ
ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣನೆ ಗುರುವೆನಗೆ, ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣನೆ ಪರವೆನಗೆ.
ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣನ ಕರುಣದಿಂದ, ಘನಕ್ಕೆ ಘನಮಹಿಮ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುವಿನ
ಶ್ರೀಪಾದವ ಕಂಡು ಬದುಕಿದೆನು ಕಾಣಾ, ಗವರೇಶ್ವರಾ./
- ಶರಣ ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ 

2.ವಚನ
ಎನ್ನ ಆಧಾರಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಆಚಾರಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಸ್ವಾಧಿಷ್ಠಾನಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಗುರುಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಮಣಿಪೂರಕಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಶಿವಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಅನಾಹುತಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಜಂಗಮಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ವಿಶುದ್ಧಿಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾದಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಆಜ್ಞಾಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಮಹಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಇಂತಿದನರಿದೆನಾಗಿ ಗವರೇಶ್ವರಲಿಂಗದಲ್ಲಿರ್ದೆನಯ್ಯಾ./
- ಶರಣ ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ 

3.ವಚನ
ಎನ್ನ ಚಿತ್ತಕ್ಕೆ ಆಚಾರಲಿಂಗವಾದಾತ, ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಬುದ್ಧಿಗೆ ಗುರುಲಿಂಗವಾದಾತ, ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಅಹಂಕಾರಕ್ಕೆ ಶಿವಲಿಂಗವಾದಾತ, ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಮನಕ್ಕೆ ಜಂಗಮಲಿಂಗವಾದಾತ, ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಜೀವಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಾದಲಿಂಗವಾದಾತ, ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಅರುವಿಂಗೆ ಮಹಾಲಿಂಗವಾದಾತ, ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಸ್ಥೂಲತನುವಿಂಗೆ ಇಷ್ಟಲಿಂಗವಾದಾತ, ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಸೂಕ್ಷ್ಮತನುವಿಂಗೆ ಪ್ರಾಣಲಿಂಗವಾದಾತ, ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಕಾರಣತನುವಿಂಗೆ ತೃಪ್ತಿಲಿಂಗವಾದಾತ, ಬಸವಣ್ಣ.
ಇಂತೆಂದರಿದೆನಾಗಿ, ಗವರೇಶ್ವರಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ಆನು ಸುಖಿಯಾಗಿರ್ದೆನಯ್ಯಾ 
- ಶರಣ ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ 

4.ವಚನ
ಎನ್ನ ಪ್ರಾಣಕ್ಕೆ ಆಚಾರಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಜಿಹ್ವೆಗೆ ಗುರುಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ನೇತ್ರಕ್ಕೆ ಶಿವಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಶ್ರೋತ್ರಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಾದಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಎನ್ನ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಮಹಲಿಂಗವಾದಾತ ಬಸವಣ್ಣ.
ಇಂತಿದನರಿದೆನಾಗಿ ಗವರೇಶ್ವರಲಿಂಗದಲ್ಲಿರ್ದೆನಯ್ಯಾ.
- ಶರಣ ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ 

5.ವಚನ
ಎನ್ನ ಭಕ್ತಿ, ಬಸವಣ್ಣನಲ್ಲಿ ಬಯಲಾಯಿತ್ತು.
ಎನ್ನ ಜ್ಞಾನ, ಚೆನ್ನಬಸವಣ್ಣನಲ್ಲಿ ಬಯಲಾಯಿತ್ತು.
ಎನ್ನ ವೈರಾಗ್ಯ, ಪ್ರಭುದೇವರಲ್ಲಿ ಬಯಲಾಯಿತ್ತು.
ಇಂತೀ ಮೂವರು ಒಬ್ಬರೊಂದ ಬಯಲಮಾಡಿದರಾಗಿ,
ಗವರೇಶ್ವರಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ನಿಶ್ಚಿಂತವಾಯಿತ್ತು.
- ಶರಣ ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ 
- ✍️ Dr.Prema Pangi
#ಪ್ರೇಮಾ_ಪಾಂಗಿ,#ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ 

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Shika chakra or Bindu chakra:Bindu visarga

Image
Shikha chakra or Bindu chakra: Bindu is a point at the back of the head where Brahmins grow their tuft of hair.  The Bindu chakra bestows physical and mental health, vitality and youthfulness, as it produces “the nectar of immortality” (Amrit). The 8th chakra Shikha or Bindu chakra is the doorway between the immortal soul and earth-bound personality. Often referred to as the soul chakra  it is the seat of divine love, spiritual compassion and spiritual selflessness. It is the most mysterious and remarkable energy centre in the human body. Opening your 8th chakra and stepping through the veil that separates your earthly self from your eternal soul will open your eyes to the vast space beyond the physical plane (Bayalu darshan)   Anatomically it is located where the bones of the back and sides of the skull meet (the occiput and the parietal). The direction of the stream of cosmic energy flowing into the Chakra can be seen quite clearly at this point....
Read more

Hrit Chakra or Eight Petals Chakra

Image
Hrit Chakra or Eight petals Chakra or Menifestation Chakra: Hrit chakra is not the physical heart but represents the spiritual heart.  ‘In the citadel of the body, there is the small sinless and pure lotus of the heart which is the residence of the Supreme.  Hrit chakra is described as a delicate, beautiful lotus, red as the morning sun. The petals are characterised as golden or white.   Hrit (Hridaya, heart) is a minor chakra with eight petals. It has three regions: a vermilion sun region, within which is a white moon region, within which is a deep-red fire region.  The 'Inner awareness or the Inner heart or the Inner mind' — is found in the center of the eight petal Lotus. This is also called the 'Lotus flower within'. The heart-lotus or "lotus of heart" is the center of the "Infinite Omnipresent Consciousness" which connects with the "Consciousness of the Universe". Through the intuition, one of man's divine gifts, the sp...
Read more

A-Ka-Ta triangle or Akshara Brahma

Image
Shabda Brahma or  A-Ka-Ta triangle, : A-Ka-Ta triangle is also known as Shabda-Brahma (ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ). It is also called Kama-kala. A-Ka-Ta is the triangle in the Guru Chakra, in which the entire creation is enclosed. Guru chakra is part of Sahasrara chakra system and it is just below Sahasrara chakra proper.                   Bindu patterns   A-Ka-Ta is the triangle   symbolically it represents the Shabda-Brahma (ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ) with its energies. It is also called Kama-kala. At the corners of the triangle  the Sun, Moon and Fire ponts are located. From these three corner points arise three Shaktis. They are Jnana Shakti, Iccha Shakti and Kriya Shakti which are  indicated by lines, or the sides of the triangle.  From Moon point Bindu arises Iccha-Shakti known as Vamashakti which controls  feelings, desires and will-power. From Sun point Nada arises  Jnana-Shakti which is know...
Read more