ವೀರ ರಾಣಿ ಬೆಳವಡಿ ಮಲ್ಲಮ್ಮ

*ಪೆಬ್ರುವರಿ ೨೮ ರಂದು ನಡೆಯುವ                     ಬೆಳವಡಿ ಉತ್ಸವದ ಶುಭಾಶಯಗಳು*  
ಬೆಳವಡಿ ಮಲ್ಲಮ್ಮ(17th century) ಕರ್ನಾಟಕದ ವೀರರಾಣಿ. ಮರಾಠರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಮಹಿಳಾ ಸೈನ್ಯವನ್ನು  ಸಂಘಟಿಸಿದ ವೀರರಾಣಿ. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಎರಡು ಸಾವಿರ ಮಹಿಳಾ ಸೈನ್ಯ ಕಟ್ಟಿ ಪ್ರಭಲ ಮರಾಠಾ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಿದವಳು ಬೆಳವಡಿಯ ವೀರರಾಣಿ ಮಲ್ಲಮ್ಮ.
 ಅವಳು  ಸೋದೆಯ ರಾಜ ಮಧುಲಿಂಗ ನಾಯಕನ ಮಗಳು. ಚಿಕ್ಕವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ  ವೈರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಲು ಶಸ್ತ್ರಭ್ಯಾಸ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದವರು.

 ವರ್ಷ 1678 ರಲ್ಲಿ ಶಿವಾಜಿಯ ಸೈನ್ಯ ಕೊಪ್ಪಳ, ಗದಗ, ಧಾರವಾಡ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ಗೆದ್ದು ನಂತರ ಯುದ್ಧ ಮುಗಿಸಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯ. ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ ಸೈನ್ಯ ಬೆಳವಡಿ ಸಮೀಪದ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಬೀಡುಬಿಟ್ಟಿರುವಾಗ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗುವಷ್ಟು ಸಾಕಷ್ಟು ಆಹಾರ, ಹಾಲು ಕೊಡಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ಕೆರಳಿದ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ ಸೈನಿಕರು ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಹಸುಗಳನ್ನು ದೌರ್ಜನ್ಯದಿಂದ ಎಳೆದೊಯ್ದರು. ಸೈನಿಕರು
ಪುಂಡಾಟದಿಂದ ಬೆಳವಡಿ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದರು. ಬೆಳವಡಿ ರಾಜನಾದ ಈಶ್ವರ ಪ್ರಭು(ಈಶಾಪ್ರಭು) ಮರಾಠ ಸೈನಿಕರ ಈ ದೌರ್ಜನ್ಯವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿ ತನ್ನ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮರಾಠ ದಂಡನಾಯಕ ರಘುನಾಥ್ ನೇಡ್ಕರ್ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ವೀರವೇಶದಿಂದ ಹೋರಾಡಿ ತಮ್ಮ ಹಸುಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದು ಹಳ್ಳಿ ಜನರಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಮರಾಠಾ ಸೈನ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವಾಗ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ ಈಶ್ವರ ಪ್ರಭು ನಿಧನರಾದರು. ನಂತರ ಕೋಟೆಯ ರಕ್ಷಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ರಾಣಿ ಮಲ್ಲಮ್ಮಳ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದಿತು. ಯುದ್ದದಲ್ಲಿ
ಅನೇಕ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಮರಾಠರು ಮತ್ತಷ್ಟು ಮರಾಠ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮಲ್ಲಮ್ಮರವರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದರು. ಆದರೂ ಮಲ್ಲಮ್ಮ ಶತ್ರು ಪಡೆಗಳ ಜತೆ ಕುದುರೆ ಮೇಲೆ ಸೀರೆಯಲ್ಲಿ ವೀರಗಚ್ಚೆ ಹಾಕಿ  ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಹೋರಾಟ ಮುಂದುವರಿಸಿದಳು. ತನ್ನ  ರಾಜ್ಯದ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮರಾಠಾ ಸೈನ್ಯದ ದಳಪತಿಯ ಜತೆ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದಳು. ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ  ಸೈನ್ಯ ನಿರಂತರ ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ದಿನಗಳ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದರೂ ಬೆಳವಡಿ ಕೋಟೆ ಬೇದಿಸಲು ಸಾದ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.  ಬೆಳವಡಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೂ ಅದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಎಷ್ಟೋ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದ ಶಿವಾಜಿಯ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಬೆಳವಡಿಯ ದೇಸಾಯಿ ವಂಶದ  ಮಲ್ಲಮ್ಮಳನ್ನು ಬಗ್ಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. 
ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಶಿವಾಜಿಯ ಸೈನಿಕನೊಬ್ಬನು ಅವಳು ಸವಾರಿ  ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕುದುರೆಯ ಕಾಲನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದಾಗ ಅವಳು ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದಳು. ಬಿದ್ದರೂ ಎದೆಗೆಡದೆ ಎದ್ದು ಅವಳು ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದಳು. ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟನೆಯ ದಿನ ಕೋಟೆ ವಶವಾಯಿತು.
ಶಿವಾಜಿಯ ಸೈನಿಕರು  ಅವಳನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ಶಿವಾಜಿಯ ಬಳಿಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು  ಹೋದರು. ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರು ವೀರಮಾತೆ ಮಲ್ಲಮ್ಮರವರನ್ನು ಕಂಡ ತಕ್ಷಣ ತನ್ನ ಸೈನ್ಯ ಮಾಡಿದ ತಪ್ಪಿನ ಅರಿವಾಗಿ  ತನ್ನ ಸಿಂಹಾಸನದಿಂದ ತಕ್ಷಣ ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿದು ಮಲ್ಲಮ್ಮರವರ ಮಂದೆ ಮಂಡಿಯೂರಿ "ತಾಯೀ, ದಯವಿಟ್ಟು ನನ್ನನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿ. ನನಗೆ ನಿಮ್ಮ ರಾಜ್ಯ ಬೇಕಿಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮಂತ ಧೈರ್ಯಶಾಲಿ, ಧೀರ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಸೆರೆಯಾಳಾಗಿಸಿದ್ದು ಮಹಾತಪ್ಪು. ನೀವು ನನ್ನ ತಾಯಿ ಜೀಜಾಮಾತೆಗೆ ಸಮನಾದವರು ಕ್ಷಮೆ ಮಾತೆ ಕ್ಷಮೆ. ನಮ್ಮ ಸೈನಿಕರಿಂದ ತಪ್ಪಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳಿದರು. ಅವಳ ಧೈರ್ಯಕ್ಕೆ ಮೆಚ್ಚಿ  ತನ್ನ ಸೈನ್ಯದ ಪುಂಡಾಟಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಪಶ್ಚಾತಾಪ ಪಟ್ಟರು. ವೀರಮಾತೆ ಮಲ್ಲಮ್ಮ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರೇ ನಿಮ್ಮ ಪರಾಕ್ರಮದ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕೇಳಿರುವೆ. ಮಹಿಳೆಯರ ಮೇಲೆ ನಿಮಗಿರುವ ಗೌರವ ಕಂಡು ಮತ್ತಷ್ಟು ನಿಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯಾಯಿತು ಎಂದು ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರನ್ನು ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿದರು. ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರು "ಮಾತೆ ನೀವು ಎಂದೆಂದಿಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರರು, ನಿಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಕಷ್ಟ ಸುಖಗಳಿಗೆ ನಾವು ಸದಾ ಸಿದ್ಧರಾಗಿರುತ್ತೇವೆ" ಎಂದು ಗೌರವಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರಾಣಿ ಮಲ್ಲಮ್ಮರಿಗೆ "ಸಾವಿತ್ರಿ" ಎಂಬ ಗೌರವ ಸನ್ಮಾನ ಮಾಡಿ ಸತ್ಕರಿಸಿ ಬೆಳವಡಿ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೀಳ್ಕೊಟ್ಟರು. ವೀರ ವನಿತೆ ಮಲ್ಲಮ್ಮನವರಿಗೆ  ತನ್ನ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ಆದ ಅವಮಾನ ಕೊನೆಯ ಗಳಿಗೆಯವರೆಗೆ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರನ್ನು ಕಾಡಿತು ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.
 ರಾಣಿ ಮಲ್ಲಮ್ಮಗೆ ಅವಮಾನಿಸಿದ ಸುಖೋಜಿ ಗಾಯಕವಾಡನ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರು ಕೀಳಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಯುದ್ಧದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ವೀರಗಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬೆಳವಡಿಯ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಲ್ಲಮ್ಮನ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಸಲಾಯಿತು.
ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟನೆ ಮುಂದೆ ಕನ್ನಡಿಗರ ಮತ್ತು ಮರಾಠರ ಬಾಂಧವ್ಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಯಿತು. ರಾಣಿ ಮಲ್ಲಮ್ಮ ಕೆತ್ತಿಸಿದ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ ಮೂರ್ತಿ ಶಿಲ್ಪ ಬೆಳವಡಿಯಲ್ಲಿ ಇದೆ.ಇದು ಶಿವಾಜಿ ಯವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಅವರ ಏಕ ಮಾತ್ರ ಮೂರ್ತಿ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ ಅವಳ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಪೆಬ್ರುವರಿ ೨೮ ರಂದು ಬೆಳವಡಿ ಉತ್ಸವ ನಡೆಸುತ್ತದೆ.
- ✍️Dr Prema Pangi
#ಪ್ರೇಮಾ_ಪಾಂಗಿ,#ಬೆಳವಡಿ_ಮಲ್ಲಮ್ಮ

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Shika chakra or Bindu chakra:Bindu visarga

Image
Shikha chakra or Bindu chakra: Bindu is a point at the back of the head where Brahmins grow their tuft of hair.  The Bindu chakra bestows physical and mental health, vitality and youthfulness, as it produces “the nectar of immortality” (Amrit). The 8th chakra Shikha or Bindu chakra is the doorway between the immortal soul and earth-bound personality. Often referred to as the soul chakra  it is the seat of divine love, spiritual compassion and spiritual selflessness. It is the most mysterious and remarkable energy centre in the human body. Opening your 8th chakra and stepping through the veil that separates your earthly self from your eternal soul will open your eyes to the vast space beyond the physical plane (Bayalu darshan)   Anatomically it is located where the bones of the back and sides of the skull meet (the occiput and the parietal). The direction of the stream of cosmic energy flowing into the Chakra can be seen quite clearly at this point....
Read more

Hrit Chakra or Eight Petals Chakra

Image
Hrit Chakra or Eight petals Chakra or Menifestation Chakra: Hrit chakra is not the physical heart but represents the spiritual heart.  ‘In the citadel of the body, there is the small sinless and pure lotus of the heart which is the residence of the Supreme.  Hrit chakra is described as a delicate, beautiful lotus, red as the morning sun. The petals are characterised as golden or white.   Hrit (Hridaya, heart) is a minor chakra with eight petals. It has three regions: a vermilion sun region, within which is a white moon region, within which is a deep-red fire region.  The 'Inner awareness or the Inner heart or the Inner mind' — is found in the center of the eight petal Lotus. This is also called the 'Lotus flower within'. The heart-lotus or "lotus of heart" is the center of the "Infinite Omnipresent Consciousness" which connects with the "Consciousness of the Universe". Through the intuition, one of man's divine gifts, the sp...
Read more

A-Ka-Ta triangle or Akshara Brahma

Image
Shabda Brahma or  A-Ka-Ta triangle, : A-Ka-Ta triangle is also known as Shabda-Brahma (ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ). It is also called Kama-kala. A-Ka-Ta is the triangle in the Guru Chakra, in which the entire creation is enclosed. Guru chakra is part of Sahasrara chakra system and it is just below Sahasrara chakra proper.                   Bindu patterns   A-Ka-Ta is the triangle   symbolically it represents the Shabda-Brahma (ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ) with its energies. It is also called Kama-kala. At the corners of the triangle  the Sun, Moon and Fire ponts are located. From these three corner points arise three Shaktis. They are Jnana Shakti, Iccha Shakti and Kriya Shakti which are  indicated by lines, or the sides of the triangle.  From Moon point Bindu arises Iccha-Shakti known as Vamashakti which controls  feelings, desires and will-power. From Sun point Nada arises  Jnana-Shakti which is know...
Read more